विकल्प न्यूज/बेनी
साउन १ गते ।
मनसुन सुरु भइसकेको छ । म्याग्दी जिल्ला भौगोलिक रुपमा पनि सम्भावित बाढीपहिरोको जोखिममा पर्दछ । विकट र ग्रामिण वस्तीहरु पहिरोको जोखिममा छन् । अर्को तर्फ म्याग्दी,रघुगंगा र कालिगण्डकी जलाधार क्षेत्रभित्र पर्ने वस्तीहरु बाढी र पहिरोको उच्च जोखिममा छन् । भने तीन ठूला नदीहरु जुनसुकै वेलामा पनि पहिरोका कारण थुनिन सक्ने संभावना पनि उत्तिकै छ । यसै सन्दर्भमा के म्याग्दी सम्भावित वर्षाको प्रकोपसँग जुध्न सक्षम छ ? तयारी के छ ? नवविकल्पले जिल्ला विपद् व्यवस्थापन समितिका संयोजक एवं प्रमुख जिल्ला अधिकारी लीलाधर अधिकारीसँग यस सन्दर्भमा संवाद गरेको थियो । संवादको सम्पादित अंश ः
मनसुनलाई ध्यानमा राखेर जिल्ला विपद् व्यवस्थापन समितिले आफूलाई कसरी विपद् विरुद्ध उभ्याएको छ ? तयारी र रणनीति कस्ता छन् ?
बाढीपहिरोको हिसाबले म्याग्दी अत्यन्त जोखिमपूर्ण स्थितीमा छ । हामी जिल्लाको वस्ती बस्तीमा पुग्यौं । त्यहाँ पुग्दा सडक खनेका कारण जोखिम वढेको देखियो । कतिपय पुराना पहिराहरु पनि छन् । रघुगंगामा गत वर्ष ठूलो वाढी आएको थियो । बाढीले वस्तीलाई जोखिममा पारेको छ । कतिपय स्थानमा नदीलाई अतिक्रमण गर्दा पनि जोखिम वढेको छ । नयाँ बन्दै गरेका सडकहरुले गर्दा पनि जोखिम छ । बेनी दरवाङ र बेनी–जोमसोम सडकले गर्दा पनि जोखिम वढेको छ । भोलि आउन सक्ने समस्याप्रति हामी असाध्यै सचेत छौं ।
तत्कालै राहत र उद्धारका लागि जिल्ला र स्थानीय तहमा टोलीलाई तयारी रुपमा राखेका छौं । विपद् पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजना तयार भएको छ । यहि योजना अनुसार हामीले विपद् व्यवस्थापनको कार्यलाई अगाडि बढाएका छौं । सवै स्थानीय तहलाई विपद् पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजना बनाउनुहोस् भनेर भनेका छौं । कतिपयले बनाउनुभएको पनि छ । केहीले बनाउनुभएको छैन । हामीले आकस्मिक रुपमा उद्धार र राहतका लागि भनेर हामीले एक वडा एक हेलिप्याड बनाउने अभियान पनि सञ्चालन ग¥यौं । अहिले सम्म ३३ स्थानमा हेलिप्याड समेत बनिसकेका छन् । विपद्का समय तत्काल परिचालन हुने जनशक्ति पनि हामीसँग छ । हाम्रा निकायहरुलाई २४ सै घण्टा तयारी अवस्थामा राखेका छौं । विपद व्यवस्थापनमा स्थानीय तहलाई पनि जिम्मेवार बनाइएको छ । स्थानीय तहमा पनि जनशक्ति परिचालन गरेका छौं ।
राहत र उद्धारमा स्थानीय तह सक्षम होला ?
विपद्को स्तर अनुसार स्थानीय तहले विपद्को व्यवस्थापन गर्नसक्छन् । स्थानीय स्तरमा प्रहरी,स्थानीय उद्धारकर्मीहरुको समुह बनाएर केही स्थानीय तहले तालिम पनि दिएका छन् । मंगला गाउँपालिकाले विपद् व्यवस्थापन सम्बन्धि तालिम दिएको छ । स्थानीय तहले सानो स्तरको विपद् व्यवस्थापन गर्न सक्छन् ।
कतिपय अवस्थामा जिल्ला सक्रिय हुनुपर्ने हुन्छ भने कतिपय अवस्थामा प्रदेश र केन्द्रलाई सहयोग माग्नुपर्ने हुन्छ । विपद्का समयमा तत्काल राहत र उद्धार कार्यमा स्थानीय तहनै पुग्न सजिलो हुनेभएकाले स्थानीय तहलाई सक्षम बनाउने सरकारको योजना पनि छ ।
तत्काल उद्धार र राहतका लागि स्थानीय तहमा कस्तो जनशक्ति छ ?
स्थानीय स्तरमा विपद्को स्तर अनुसारको व्यवस्थापनका लागि जनशक्ति छ । उनीहरुलाई तालिम दिनुपर्दछ । त्यो स्थानीय तहको सरकारको कमाण्डमा छ । हाम्रो कमाण्डमा भएको प्रहरीलाई पनि समन्वय गरेर परिचालन गर्ने हो । स्थानीयस्तरमा रेडक्रसकर्मीहरु छन् । स्थानीय उद्धारकर्मीहरु पनि छन् सवै मिलेर विपद्का समयमा खोज र उद्धार तत्काल गर्नुपर्दछ । स्थानीय स्तरको जनशक्तिले नसकेमा जिल्ला पनि तयारी अवस्थामा छ ।
पहाडै खसेर खोला र नदी रोकिन पनि सक्छ यसवारे यसको पूर्व तयारी के छ ?
यसतर्फ हामी सचेत छौं । भुगोलका हिसावले जुनसुकै अवस्थामा पनि पहिरोका कारण नदी थुनिन सक्ने खतरा छ । यसमा पूर्व सचेतना प्रणाली अनुसार कार्य गर्नुपर्दछ । कुन स्थानमा नदी थुनिएको हो त्यसको सूचना तत्कालन सम्बन्धित निकायमा पु¥याउने र मानविय क्षति हुनबाट जोगाउने पहिलो कार्य हुन्छ । थुनिएको प्रकृति अनुसार प्रदेश र केन्द्रलाई तत्काल जानकारी गराउने र सहयोग माग्नुपर्दछ । हाम्रो क्षमता अनुसारको पूर्व तयारी गरेका छौं ।
हामीले जिल्ला आपतकालिक कार्यसञ्चालन केन्द्र पनि सञ्चालन गरेका छौं । स्थानीय उद्धारकर्मीहरु मार्फत सूचनाको आदानप्रदान गर्ने, रेडियो मार्फत सूचनाको जानकारी सर्वसाधारणलाई गराउने र सम्भावित क्षतिलाई न्यूनिकरण गर्नतिर हामी सचेत छौं । यस्तो अवस्थामा नदी किनारका वासिन्दाहरुलाई सुरक्षित स्थानमा सार्ने पहिलो कार्य हुन्छ । यसका लागि पनि हामी तयारी अवस्थामा छौं ।
तत्काल परिचालन हुने त्यस्तो जनशक्ति हामी सँग छ ?
हामी सँग छ । हामी सँग तत्काल परिचालन हुने टिम छ । त्यस्तो टिम नेपाली सेना,शसस्त्र प्रहरी र नेपाल प्रहरी सँग विपद्का समयमा परिचालन हुनसक्ने जनशक्ति छ । जुनसुकै अवस्थामा पनि आउन सक्ने विपद्का समयमा परिचालन हुनसक्ने जनशक्ति हामीले तयारी अवस्थामा राखेका छौं ।
सम्भावित जोखिमका क्षेत्रमध्ये कुन कुनलाई पहिचान गर्नुभएको छ ?
खासगरि ठूला ठूला पहिरो आएर कालिगण्डकी,रघुगंगा र म्याग्दीखोला थुनिने समस्या छ । ग्रामिण सडकका कारण कतिपय वस्तीहरु पनि जोखिममा परेका छन् । कतिपय पुराना पहिराहरु छन् । तोराखेत,पात्लेखेत,रघुगंगा क्षेत्रका वस्तीहरु,रुम,निस्कोट,ओखरबोट लगायतका क्षेत्रहरु हामीले पहिचान गरेको छौं । पहिचान गरेका क्षेत्रहरुमा हामीले वढी सर्तकता अपनाएका छौं । मैले अगाडि पनि भनिसकेको छु म्याग्दी भौगोलिक रुपमा विकट भएकाले जोखिमयु्क्त क्षेत्रहरु धेरै छन् ।
प्रकोप र उद्धारको समयमा काम गर्दा कस्ता चुनौति छन् ?
तत्काल सवै क्रियाशिल हुनका लागि सडक राम्रो छैन । हामीले हेलिप्याड बनायौं । तर त्यसको पहुँच हामीसँग छैन । मैले प्रदेश स्तरमा हेलिकप्टरको व्यवस्था गर्नुपर्दछ भने पनि भनेको छु । कमसेकम एउटा हेलिकप्टर विपद् व्यवस्थापनका लागि तयारी अवस्थामा राख्नुपर्दछ । भौगोलिक रुपमा विकट भएकाले तत्काल राहत र उद्धारमा जुट्न चुनौती छ । अर्को कुरा विपद्को सूचना सम्बन्धित ठाउँमा कसरी पु¥याउने भन्ने पनि चुनौती छ ।
हिउदमा सञ्चालन हुने र बर्खायाममा सडक बन्द हुनेभएकाले घटनास्थलमा तत्काल पुग्न सकिने अवस्था छैन । स्थानीय सरकार,राजनीतिक दल, सामाजिक संघसंस्थाका साथीहरु एकजुट भएर लाग्यौं भने विपद्को सामाना गर्न सक्छौं भन्ने लाग्छ ।
विपद् व्यवस्थापन गर्न हामी सक्षम छौं ? म्याग्देली नागरिकलाई ढुक्क बनाउन सक्छौं ?
हामीलाई विपद्को वेलामा तत्काल खटिन नेपाल सरकार गृह मन्त्रालयको निर्देशन पनि छ । विपद् व्यवस्थापनलाई हामीले प्रमुख प्राथमिकतामा राखेका छौं । नागरिकको जिउधनको सुरक्षा गर्नु प्रमुख जिम्मेवारी हो । हामीले विपद् व्यवस्थापनको पूर्व तयारी गरेका छौं । सर्वसाधरणहरुले पनि सचेत र सावधानी पनि अपनाउनुपर्दछ । विपद व्यवस्थापन,खोज,उद्धार र राहत वितरणमा हामी सक्षम छौं ।
स्थानीय तहलाई यहाँको सुझाब के छ ?
स्थानीय तहले विपद व्यवस्थापन मैत्री विकासको योजना बनाउनुप¥यो र त्यो वातावरणमैत्री पनि हुनुप¥यो । स्थानीय तहमा तत्काल परिचालन हुनेसक्ने टिम बनाउनुप¥यो । सडक निर्माण गर्दा व्यवस्थित र दिगोखालको बनाउनुप¥यो । गाउँपालिका स्तरमा र वडा तहमा गठन भएका विपद् व्यवस्थापन समितिलाई सक्रिय बनाउनुप¥यो । उनीहरुलाई तालिम दिनुप¥यो । स्थानीय स्तरमा विपद् व्यवस्थापन कोष पनि छ यसलाई परिचालन गर्नुप¥यो । केही स्थानीय तहले विपद् व्यवस्थापनमा राम्रो अभ्यास पनि गर्नुभएको छ । त्यसको सिको अन्य स्थानीय तहले पनि गर्नुप¥यो । अव्यवस्थित रुपमा सडक निर्माण गर्नुभएन । सडक निर्माण गर्दा यसले पार्न सक्ने असरलाई न्यूनिकरण गर्न साथसाथै अर्को योजना बनाउन ध्यान दिनुप¥यो । नवविकल्प साप्ताहिकमा प्रकाशित
C91H3HJ www.yandex.ru
C91H3HJ www.yandex.ru
comments
Let me send comments for you. 10,000 comments cost $1, 100,000 comments cost $5 You can ...
Kumar Kc
बधाइ छ पुनम भाइ लाइ
Krishna Paudel
सान्दर्भिक र यथार्थ लेखन...
Narayan Gharti Chhetri
राम्रो
Bhim Barma
के मल्ल हरु समाल बंशी हुन् त ? हुन त यो कुरा यो लेख को गौड बिषय हो तै पनि. खै भाषा मा प...
Kumar Kc
तातोपानि बजार मा रहेको सहकारि ३,३ पटक चोरी भयो हामि ले समय मै जानाकारि गरायका थियोै प्रहरि...
Chandraprakash Baniya
सतीदेवीको गला पतन भएको ठाउँमा शक्तिपीठ स्थापित भएको कुरा कुनै धर्मग्रन्थमा लेखिएको छैन ।...
नारायण् नारायण्...
बबियाचौर ,अर्मन ,कुहु ,बर ङ्जा ,दर्बाङ्ग ,बिम ,ताकम ,देवीस्थान ,रुम ,ओखर बोत र निस्कोत लाई...
Khem Thapa
200% sahi Bikas ka nam ma bibhinna Natakiya yojana dekhayara Farji bill dekhayar Janata ka...